Carnegie, Mahler, Aschenbach i…my

Carnegie, Mahler, Aschenbach i…my

KOMUNIKAT SPECJALNY: Mniej więcej od połowy grudnia rozpocznę współpracę z Nowym Dziennikiem. Tą drogą chcę podziękować Prezesowi Zarządu, Panu Tadeuszowi Kondratowiczowi i Redaktorowi Naczelnemu, Panu Janowi Latusowi za złożenie mi tej propozycji.
Nie będę wsadzał “kija w mrowisko”…no, może czasem.
Jest noc, z 19 na 20 listopada, 2009. Kilka godzin temu wróciłem z Carnegie Hall i…nie mogę spać. Co za uczta; Filadelfijska Orkiestra Symfoniczna,-jedna z najlepszych na świecie, Siódma Symfonia, Gustava Mahlera, – jedna z najwspanialszych w literaturze muzycznej i fascynujący Christoph Eschenbach, – jeden z najlepszych dyrygentów świata. Ktoś kiedyś wymyślił żart, że na opery Wagnera należy przychodzić z koszem pełnym jedzenia, albo mieć pod ręką telefon do pizzerii, żeby zamówić sobie coś w antrakcie. Na symfonie Mahlera też można by zabierać kanapki, ale już na pewno należy załatwić potrzeby fizjologiczne przed zajęciem miejsca. Siódma Symfonia, jak sam kompozytor twierdził jest jego najlepszą symfonią. Tematów melodycznych i rytmicznych jest w niej tyle, że starczyłoby na kilka innych symfonii, a co jeden, to ciekawszy od poprzedniego. Ponad 90 minut z kilkudziesięcioma sekundami przerwy pomiędzy poszczególnymi częściami symfonii, a jest tych części pięć i ani sekundy znudzenia. Carnegie -główna sala – wypełniona do ostatniego miejsca, czyli 2800 melomanów, a wśród nich mlodzi, starsi, w podeszłym wieku, bardzo młodz; Amerykanie, Azjaci, strasznie dużo Rosjan i…dwie Polki, które spotkałem przed koncertem. Może było “nas” więcej…? Może, ale z reguły dość łatwo rozpoznawałem “naszych”. Tym razem jakoś nie wpadli mi w oko.
Dlaczego tak jest? Dlaczego nie interesujemy się tym rodzajem sztuki? Na moim koncercie jubileuszowym, było pół sali. Koncert był nieprawdopodobnie urozmaicony i “naładowany” wspaniałymi indywidualnościami, ogromną orkiestrą i pięcioma chórami. Poza kilkoma, krótkimi utworami, wybranymi przez amerykańskich solistów wszystka muzyka była czyściutko polska. No i te perły polskiej sceny muzycznej: Beata Bilińska, Anna Kostrzyńska, Kinga Augustyn, Jacek Zganiacz, Jacek Błaszkiewicz i fantastyczna dyrygentka, Monika Wolińska. Amerykańska premiera wspaniałego dzieła polskiego, współczesnego kompozytora, Stanisława Moryto, Rektora Uniwersytetu Muzycznego, Fryderyka Chopina, w Warszawie; STABAT MATER. Jesteśmy narodem ponoć religijnym. Stabat Mater, to nic innego, jak muzyczny hołd Matce Boskiej, cierpiącej pod krzyżem. Cudowni, polscy artyści i z ponad trzystu tysięcy Polaków zamieszkujących nowojorską metropolię zaledwie półtora tysiąca zajęło miejsca w najbardziej prestiżowej sali muzycznej Stanów i chyba świata. Dwa tygodnie później Budka Suflera w dyskotekowej Rosland Ballroom i…ponad trzy tysiące Polonusów. Najtańsze bilety 70 dolarów; u mnie najdroższe kosztowały…$50. Była wódka, było piwo, były awantury, złamane nosy i strasznie dużo hałasu. Sponsorzy, zwłaszcza ci od wódki nie żałują trunku. Podobno obrót w barach sięgnął 30 tysięcy dolarów. Co kieruje właścicielami tych alkoholowych firm, że pakują w ten rodzaj sztuki ogromne pieniądze, a w sztukę prezentowaną w Carnegie nie mają ochoty dawać więcej, niż drobne datki? Pieniądze? Chęć szybkiego zysku? Reklama swojego produktu? Kiedy porówna się publiczność, która przez piętnaście minut nagradza oklaskami na stojąco orkiestrę, dyrygenta i dzieło, z publicznością, która drze się w niebo głosy, przeklina, wrzeszczy do siebie w zgiełku decybeli, to porównanie to staje się żenadą. Dzikość na scenie, dzikość na widowni i zadowoleni importerzy i producenci wódki. Rzym z wczesnych lat naszej ery.
W Carnegie Hall dowiedziałem się już dość dawno, że Rosjanie należą do tych grup etnicznych, które mają wykupioną największą ilość rocznych (sezonowych) karnetów na koncerty. I chodzą masowo. Nie zapomnę koncertu Kissina; można się było nauczyć rosyjskiego w przerwie, a Carnegie dostawiło 60 krzeseł na scenie za pianistą, bo wszystkie fotele były wykupione. Bilety u koników przed gmachem sięgały 300 i 400 dolarów i znajdowali się nabywcy. Wczorajszego wieczoru wszyscy wychodzący z Carnegie Hall byli lepszymi ludźmi; ludźmi wzbogaconymi o cudowność muzyki, nasyconymi nieprawdopodoną energią fantastycznego Eschenbacha, który przez półtorej godziny kreował niesamowity nastrój. Podziwiałem go dodatkowo, bo tę trudną partyturę znał prawie w całości na pamięć. Rzadko patrzył w nuty, a zdarzało się, że odwracał naraz kilka kartek, bo z utworem był już daleko w przodzie. Ci ludzie nieśli z sobą do domów spokój i uniesienie i tę cudowna, twórczą bezsenność, która mnie, dla przykładu sprowokowała do spisania mojego prywatnego wspomnienia tego niezwykłego wieczoru.
Boże, już trzecia nad ranem, a mnie wcale nie chce się spać. W myślach mam obraz orkiestry, widok dyrygenta i tę znakomitą muzykę; trudną, ale przepiękną. W takim razie dokończę dwa felietony, które zacząłem dla Nowego Dziennika.